Ազովո-Չեռնոմորսկու անվան ճարտարագիտական ինստիտուտի ասպիրանտ Մաքսիմ Պոպովը նախագծել և կառուցել է էներգախնայող ջերմոց, որն ինքնավար է կոմունալ ցանցերից Զեռնոգրադում: Նման բարդույթները կոչվում են բիովեգետարիա: Նրանք թույլ են տալիս ջերմոցում տարբեր մշակաբույսեր աճեցնել ամբողջ տարվա ընթացքում: Նման տեխնոլոգիաները նոր են սկսում կիրառվել գյուղատնտեսության մեջ և դեռ լայն տարածում չեն ստացել։
Այժմ Մաքսիմ Պոպովի կառուցած ջերմոցը փորձարկվում է։ Այն սկսեց աճեցնել միկրոկանաչիներ և ավանդական կանաչիներ: Ըստ Մաքսիմի՝ բերքը լավ է և արդեն եկամուտ է բերում։
Գիտնական և ձգտող ձեռնարկատեր Մաքսիմ Պոպովին իր ղեկավարը համոզել է սկսել բարձր տեխնոլոգիական ջերմոցների զարգացումը։ Մաքսիմը չցանկացավ ջերմոցներ ուսումնասիրել, բայց, լսելով իր գործընկերների խորհուրդները, փորձեց և հետաքրքրվեց թեմայով։
– Նույնիսկ մագիստրատուրայում ինձ գրգռում էին, որ ջերմոցներ անեմ, բայց ես չարեցի, ես սրա հոգին չունեի։ Հետո ընդունվեցի ասպիրանտուրա, ղեկավարս առաջարկեց ջերմոցներով զբաղվել, համաձայնեցի։ Դե, արի գնանք։ Սկսեցինք կամաց-կամաց գրել գիտական հոդվածներ, նյութ կուտակել ու հասանք բիոբուսակերության զարգացմանը։
2019-ին Մաքսիմը հաղթեց Umnik մրցույթում և ստացավ նորարարությունների խթանման հիմնադրամից 500 հազար ռուբլու չափով դրամաշնորհ, որը թույլ տվեց նրան նախագիծը գծագրերից կյանքի կոչել: Զեռնոգրադում գտնվող իր տեղում Մաքսիմը կառուցեց ջերմոցի առաջին նմուշը:
Կենսաբուսական ջերմոցները տարբերվում են սովորական ջերմոցներից նրանով, որ դրանք գործում են ինքնուրույն կոմունալ ցանցերից և կարող են ջերմություն ապահովել ամբողջ տարին։ Արեգակնային էներգիան փոխակերպվում է էլեկտրական էներգիայի՝ օգտագործելով ֆոտոգալվանային մոդուլներ: Ջրամատակարարումն ապահովելու համար բուսածածկի տակ ջրհոր է արվում։ Դրանից ջուրը մղվում է ջերմոցի մոտ տեղադրված տանկերի մեջ։ Կենսաբուսականության մեկ այլ առավելություն ավանդական ջերմոցների նկատմամբ հյուսիսային մեկուսացված պատի առկայությունն է, որը նվազեցնում է ջերմության կորուստը ցուրտ եղանակին:
Կենսաբուսականության հիմնական առանձնահատկությունը հողում ջերմության պահպանման և կուտակման համակարգն է։ Ընդլայնված պոլիստիրոլը տեղադրվում է մոտ 50 սմ խորության վրա: Լցվում է ավազի և մանրախիճի խառնուրդի շերտ, տեղադրվում են ջերմամատակարարման սխեմաներ, այնուհետև դրվում է խառնուրդի մեկ այլ շերտ, բետոն է լցվում, վերևում լցնում է հողի շերտ։
Սովորական ջերմոցներում, երբ օրվա տաք ժամին բարձր ջերմաստիճան է բարձրանում, պատուհանները բացվում են և սկսվում է ինտենսիվ օդափոխությունը։ Կենսաբուսակերների մոտ ջերմային հոսքը ուղղվում է ոչ թե փողոց, այլ հողի տակ դեպի բետոն։ Երբ ցուրտ է լինում, բետոնը ջերմություն է տալիս, ընդերքի համակարգից հոսքը վերահղվում է դեպի վեր։
Այժմ փորձարկվում է բիովեգետարիայի փորձնական նմուշը։ Արդեն երկրորդ տարին այնտեղ աճեցնում են միկրոկանաչի և դասական կանաչեղենի մոտ 20 տեսակ։
Ջերմոցները նախատեսված են գյուղատնտեսական բնակավայրերի համար, որտեղ կա կենտրոնական էլեկտրամատակարարում, բայց դաշտերում հաղորդակցություններ չեն իրականացվում։ Բիոբուսակերների ստեղծումը թույլ է տալիս խնայել ցանցերը միացնելու և ջերմոցը տաքացնելու վրա: Ըստ Մաքսիմի՝ երբ ձմռանը սառնամանիքը հասնում էր -23 °C, ջերմոցում +13 °C էր։ Չնայած բուսակերների բույսի առավելություններին, դժվար է դրանց արտադրության բիզնես սկսելը և նախագիծը շուկա հանելը: Մաքսիմ Պոպովն այժմ չի նախատեսում նման ջերմոցներ վաճառել։ Պահանջարկը, ամենայն հավանականությամբ, ցածր կլինի: Ստեղծված ճգնաժամային իրավիճակում բոլորը փորձում են գումար խնայել, ուստի կընտրեն ավանդական ջերմոց, որի արժեքը մի քանի անգամ ավելի քիչ է։ Բացի այդ, բուսակերների բույսը փորձարկելու համար կպահանջվի առնվազն 5 տարի, իդեալականը այն պետք է փորձարկվի 10-ից 15 տարի: Ստեղծման տեխնոլոգիան պետք է հստակ ձևակերպվի, նախագծման փուլում հայտնաբերված բոլոր սխալները վերացված են, նշում է Maxim-ը.
— Ես ինքս եմ կառուցել ջերմոցը՝ ընկերների և ընտանիքի որոշ օգնությամբ: Ինչ-որ տեղ շեղ արեցին, սխալներ թույլ տվեցին, վերացրեցին այն թերությունները, որոնք պետք է շտկվեն ու վերափոխվեն։
Դրա հիմնադիրը նախատեսում է ջերմոցն օգտագործել սեփական գյուղատնտեսության զարգացման համար։ Maxim-ն արդեն ստեղծել և գովազդում է Max Greenhouse ապրանքանիշը, որի ներքո վաճառում է ջերմոցում աճեցված արտադրանքը։ Բուսականության մեջ կարելի է ամեն ինչ տնկել, նույնիսկ կարտոֆիլ,- կատակում է Մաքսիմ Պոպովը.
– Այստեղ անհրաժեշտ է մոտենալ տնտեսական իրագործելիության տեսանկյունից։ Լոլիկի աճեցման շրջանը 3 ամիս է, սպանախը, ռուկոլան, կաղամբը՝ 21 օր։ Հետեւաբար, մենք կենտրոնացել ենք կանաչապատման վրա, եւ մարդիկ դա լավ են տանում, պահանջարկը լավ է։
Այժմ իրականացումը հիմնականում սոցիալական ցանցերի միջոցով է։ Մոտ ապագայի պլաններում՝ ռեստորանների և սրճարանների հետ պայմանագրերի կնքում։ Ջերմոցի ստեղծման համար ներդրվել է մոտ 600 հազար ռուբլի, որից 500 հազարը՝ դրամաշնորհ, 100 հազարը՝ հիմնադրի սեփական միջոցները։ Ծրագիրն արդեն սկսել է իր արդյունքը տալ և եկամուտ բերել։ Երկու տարվա ընթացքում Maxim-ին հաջողվել է հետ գրավել ներդրումների մոտ 25-30%-ը։ Ամռանը նա նախատեսում է ընդլայնել իր ֆերմայի տարածքը և կառուցել երկրորդ բուսակերների բաժինը։