«Farm to Fork» ռազմավարության համաձայն՝ Եվրոպական հանձնաժողովը նպատակ է դրել, որ մինչև 25 թվականը ԵՄ գյուղատնտեսական հողերի առնվազն 2030%-ը լինի օրգանական գյուղատնտեսության տակ: Սա Եվրոպական Կանաչ գործարքի կարևոր տարրն է: Այս նպատակին հասնելու համար կպահանջվի նոր օրգանական սորտերի մշակում և տարածում, և ԵՄ-ի կողմից ֆինանսավորվող LIVESEED (օրգանական գյուղատնտեսության կատարողականի բարելավումը՝ խթանելով օրգանական սերմերի և բույսերի բուծման ջանքերը ողջ Եվրոպայում) նախագիծը փորձում է աջակցել դրան՝ լուծելով օրգանական սերմերի առկայության հարցը: և որակը տարբեր տեսանկյուններից՝ շուկայական ասպեկտներից մինչև կարգավորում: 2017 թվականին մեկնարկած ծրագիրը միավորել է 48 կազմակերպությունների 18 եվրոպական երկրներից, այդ թվում՝ բույսերի հետազոտողների, մշակաբույսերի բուծողների, սերմարտադրողների, օրգանական ասոցիացիաների և մանրածախ առևտրականների:
Նոր մոտեցումներ
Ներգրավված հետազոտողներից մեկը Նիդեռլանդների De Beersche Hoeve-ի բույսերի գիտնական Էդվին Նույտենն է, ով ղեկավարում էր աշխատանքային պլանի մի մասը, որը կենտրոնացած էր այն բանի վրա, թե ինչպես կարող են բուծման տարբեր մոտեցումները աջակցել և ամրապնդել միմյանց: «Բուծումը միայն լավագույն դաշտի համար լավագույն բույս արտադրելը չէ, այլ նաև գործընթաց է, պետք է հաշվի առնել նաև սոցիալական ասպեկտները»,- ասում է նա։ LIVESEED-ի նպատակն էր համատեղել բույսերի բուծման տարբեր մոտեցումների լավագույն տարրերը:
Կոնսորցիումը առանձնացրել է չորս հատուկ մոտեցում, որոնք կոչվում են էկոհամակարգի վրա հիմնված, համայնքի վրա հիմնված, հատկությունների վրա հիմնված և կորպորատիվների վրա հիմնված: Էկոհամակարգի վրա հիմնված մոտեցումները ուսումնասիրում են, թե ինչպես է մշակաբույսը փոխազդում շրջակա միջավայրի հետ և կարող է նպաստել դրան: Համայնքի վրա հիմնված մոտեցումները ամուր կապ ունեն սելեկցիոների և աճեցողների միջև՝ ձգտելով առավելագույնի հասցնել նրանց համար սոցիալական արժեքը: Հատկությունների վրա հիմնված մոտեցումները հետապնդում են ավելի լայն հասարակական օգուտներ՝ բարելավելով հատուկ հատկություններ, ինչպիսիք են մշակաբույսերի մեջ էական վիտամինների կոնցենտրացիայի ավելացումը, մինչդեռ կորպորատիվ մոտեցումները ձգտում են առավելագույնի հասցնել շահույթը և նվազագույնի հասցնել ծախսերը: «Սրանք բոլորը հիմնված են արժեքների վրա, բայց դրանց արժեքները տարբեր են», - ավելացնում է Նույյտենը: «Սա չի նշանակում, որ որոշ արժեքներ ավելի լավն են, քան մյուսները, այլ հարցնելու, թե ինչպես կարող ենք դրանք կապել, որպեսզի նրանք ամրապնդեն միմյանց և բարելավեն էկոլոգիական և սոցիալական ճկունությունը»:
Գիտելիքի հարթակ
Կոնսորցիումը տեղեկատվություն է հավաքել բուծման տեխնիկայի վերաբերյալ և հրապարակել է մի շարք հետազոտական հոդվածներ: Ավելի քան 800 օրգանական ֆերմերների հետ խորհրդակցել են բույսերի բուծման և սերմերի շուկաների հետ կապված տարբեր ասպեկտների վերաբերյալ, և LIVESEED-ը նպաստել է Օրգանական ֆերմայի Գիտելիքի պլատֆորմի ընդլայնմանը այս թեմաներին նվիրված բաժինով: LIVESEED նախագիծը նաև մշակել է ԵՄ մասշտաբով երթուղիչների տվյալների բազա, որը սերմերի մատակարարներին հնարավորություն է տալիս մեկ մուտքով առաջարկներ մուտքագրել ազգային տվյալների շտեմարաններ:
Թիմն այժմ աշխատում է իրենց բացահայտումների իրականացման վրա՝ մշակելով ուղեցույցներ բուծման համակցված մոտեցման իրականացման համար: Իրավիճակը սուր է, քանի որ մշակաբույսերի նոր սորտերի մշակումը դանդաղ գործընթաց է, և բուծողները պետք է գործեն հենց հիմա՝ նախապատրաստվելու գյուղատնտեսական մարտահրավերներին ապագայում, ինչպիսիք են թունաքիմիկատների օգտագործման ավելի խիստ սահմանափակումները և փոփոխվող կլիման: Բացի այդ, նշում է Nuijten-ը, ֆերմերներին և սպառողներին սպառնում է բուսաբուծության և սերմացուի շուկայում դիսֆունկցիան: «Երբ նայում ես սովորական բուծմանը, ապա յուրաքանչյուր մրգի և բանջարեղենի շուկայում գերիշխում են երկու-երեք ընկերություններ: Եթե մի ընկերություն դադարեցնի իր բուծման ծրագիրը, ֆերմերները լիովին կախված են մյուսից:
«Նույնիսկ սովորական գյուղատնտեսության համար իրավիճակը կայուն չէ»,- բացատրում է նա։ «Օրգանական սերմնաբուծությունը կարող է հնարավորություն տալ մտածելու ավելի կայուն բուծման մոտեցումների մասին: Մենք պետք է ավելի շատ նոր այլընտրանքներ մշակենք, ուստի այս ռեսուրսը օգտակար է բոլոր ֆերմերների համար», - ասում է Նուիջտենը: «Հաճախ ասում են, որ օրգանական սնունդը չափազանց թանկ է, բայց կարելի է ասել, որ սովորական սնունդը չափազանց էժան է. հաշվի առեք թաքնված ծախսերը, և այլ պատկեր է ստացվում»:
Լրացուցիչ տեղեկությունների համար:
Եվրոպական հանձնաժողով
www.ec.europa.eu