Կրասնոդարի երկրամասը պահպանվող հողի բուսական արտադրանքի արտադրության երեք առաջատար շրջաններից մեկն է: Այնուամենայնիվ, ջերմոցային արտադրության մեջ ներկրվող բաղադրիչի տեսակարար կշիռը շարունակում է բարձր մնալ։ Հումքի, սարքավորումների և լոգիստիկայի պահեստամասերի թանկացումը, կապված Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցների ճնշման հետ, հանգեցրեց բանջարեղենի արժեքի բարձրացման և Կուբանի ֆերմերների բիզնեսի մարգինալության նվազմանը: Շուկայի մասնակիցները պնդում են, որ ագրոբիզնեսը պետական աջակցության կարիք ունի՝ գործառնական գործընթացները պահպանելու համար:
Ծավալների և տեխնոլոգիաների աճ
Կրասնոդարի երկրամասի գյուղատնտեսական կազմակերպությունների փակ գրունտի բանջարեղենի համախառն բերքը, որոնք կապված չեն փոքր բիզնեսի հետ, 2022 թվականի հունվար-հոկտեմբերին կազմել է 88.6 հազար տոննա։ Սա գրեթե 3 հազար տոննայով ավելի է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ։ Այս մասին «Կոմերսանտ-Կուբան»-ին հայտնել են Կրասնոդարստատում:
Տարածաշրջանային գյուղատնտեսության և վերամշակող արդյունաբերության նախարարության տվյալներով՝ Կուբանը Մոսկվայի և Լիպեցկի շրջանների հետ միասին ջերմոցային բանջարեղենի հավաքման երեք առաջատար շրջաններից մեկն է։ Կրասնոդարի երկրամասում պահպանվող հողի բուսական արտադրանքի արտադրությունը կազմում է ավելի քան 16 կգ մեկ բնակչի համար՝ 12 կգ փոխարժեքով: Արտադրության պլանը 2022 թվականին կազմում է 112 հազար տոննա։
«Արտադրության կայուն ծավալն ապահովվում է ջերմոցային տարածքի ընդլայնմամբ և օգտագործվող տարածքի մեկ միավորի հաշվով արտադրանքի ավելացմամբ, ինչը ձեռք է բերվում պաշտպանված հողում բանջարեղեն աճեցնելու նոր տեխնոլոգիաների ներդրմամբ, ինչպես նաև բարձր բերքատվություն ունեցող սորտերի կիրառմամբ։ . Առաջիկա տարիներին, ըստ ոլորտի փորձագետների կանխատեսումների, ջերմոցային բանջարեղենի արտադրությունը Կուբանում կարող է աճել մինչև 130-140 հազար տոննա։ Դա պայմանավորված է նոր բարձր տեխնոլոգիական ջերմոցային համալիրների կառուցման նախագծերի իրականացմանն ուղղված ներդրումային ակտիվության աշխուժացումով»,- «Կոմերսանտ-Կուբան»-ին ասում է Կրասնոդարի երկրամասի գյուղատնտեսության և վերամշակող արդյունաբերության նախարար Ֆեդոր Դերեկան:
Առաջիկա տարիներին, ըստ ոլորտի փորձագետների կանխատեսումների, ջերմոցային բանջարեղենի արտադրությունը Կուբանում կարող է աճել մինչև 130-140 հազար տոննա։
Տարածաշրջանային գյուղատնտեսության նախարարության տվյալներով՝ Կուբանում գործում են 11 արդյունաբերական բարձր տեխնոլոգիական ջերմոցային համալիրներ՝ ավելի քան 240 հեկտար ընդհանուր մակերեսով։ Դրանք կազմում են տարածաշրջանի ջերմոցային բանջարեղենի ընդհանուր ծավալի 96%-ը։ Պաշտպանված աղացած բանջարեղենի արտադրության առաջատարներն են Դինսկոյ, Բելորեչենսկի, Տիմաշևսկի, Կրասնոարմեյսկի, Սեվերսկի շրջանները և Կրասնոդարը։ «Հենց այստեղ են կենտրոնացած տարածաշրջանի ամենախոշոր ջերմոցային համալիրները՝ ամենաառաջադեմ արտադրական տեխնոլոգիաներով։ Բազմաթիվ տեխնոլոգիական սարքավորումների վրա թույլ է տալիս մեկ քառակուսի մետրի համար ստանալ ավելի քան 70 կգ բանջարեղեն»,- հայտնում է գերատեսչության մամուլի ծառայությունը։
Այսպիսով, Ռուսաստանի ամենամեծ ջերմոցային համալիրներից մեկը՝ «Green Line»-ը, որը պատկանում է «Magnet» մանրածախ ցանցին, գտնվում է Կրասնոդարի երկրամասի Դինսկի և Տիխորեցկի շրջաններում։ «Այս տարի մենք ակնկալում ենք ավելի շատ բերք ստանալ՝ շնորհիվ արտադրական հզորությունների ընդլայնման՝ շուրջ 58 հազար տոննա վարունգ և լոլիկ տարբեր տեսակների, այդ թվում՝ կեռասի և կոկտեյլ լոլիկի, ինչի վրա մեծ շեշտադրում ենք անում՝ պայմանավորված դիրքերի հայտնիությամբ։ տեղեկացնում է ընկերության մամուլի ծառայությունը։
Ջերմոցային բանջարեղենը ընդամենը 20 տարում հազվադեպ օգտագործվող սեզոնային սննդամթերքից վերածվել է ռուսների սննդակարգի ամենօրյա մասի։ «Ռուսաստանում ջերմոցային բանջարաբուծության ակտիվ զարգացումը սկսվել է 2014 թվականին պարենային էմբարգոյի ներդրումից հետո: Մինչ այդ Թուրքիայից, Իրանից և այլ երկրներից տարեկան ներմուծվում էր մոտ մեկ միլիոն տոննա բանջարեղեն», - ասում է Յուլիա Տուլուպնիկովան՝ համալսարանի ավագ դասախոս: Սիներջի համալսարանի Տնտեսական տեսության և համաշխարհային տնտեսության բաժինը:
Ամբողջ ուշադրությունը վարունգի վրա
Վերջին տարիների միտումը պահպանվող հողում աճեցվող բանջարաբոստանային կուլտուրաների ցանկի ընդլայնումն է, նշում է մարզային գյուղատնտեսության նախարարության մամուլի ծառայությունը։ Եթե նախկինում ավանդական լոլիկն ու վարունգն էր, ապա այսօր՝ պղպեղ, սմբուկ, աղցաններ, կանաչեղեն։ Փոխվել է նաև ջերմոցային բանջարեղենի աճեցման տոկոսը։
«Եթե հինգ տարի առաջ վարունգը կազմում էր ընդհանուր արտադրության մինչև 70 տոկոսը, ապա այսօր այդ ցուցանիշը 50 տոկոս է։ Մնացած գումարը բաժին է ընկնում լոլիկին՝ 48%, կանաչ մշակաբույսերին, իսկ պղպեղինը՝ 2%: Մասնագետները լոլիկի արտադրության աճը կապում են փակ գրունտի բուսական արտադրանքի պահանջարկի կառուցվածքի փոփոխությամբ։ Մասնավորապես, աճել է հայրենական լոլիկի պահանջարկը, հատկապես՝ չերրի լոլիկի պահանջարկը»,- ասվում է գերատեսչության մամուլի ծառայությունում։
«Ռուսաստանի ջերմոցներ» ասոցիացիայի փոխնախագահ Անդրեյ Մեդվեդևը պնդում է, որ այս պահին շուկայում նկատվում է վարունգի գերբնակեցում։ Սա բացատրվում է նրանով, որ վարունգը ամենաարագ աճող և արագ փոխհատուցվող ապրանքն է։ «Ավելին, գրեթե բոլոր արտադրողներն աճեցնում են մեկ տեսակի վարունգ։ Դուք ոչ մի տեղ չեք տեսնի ավելի ընտրովի ապրանքատեսակներ»,- հայտնում է պարոն Մեդվեդևը։ Նա հավելում է, որ մարզում լոլիկի ներմուծման փոխարինում չի իրականացվել, քանի որ լոլիկը ավելի երկար է, ավելի դժվար և թանկ է աճեցվում։
«Պղպեղին, սմբուկին և այլ բանջարեղենին ընդհանրապես ուշադրություն չեն դարձնում։ Ձեռնարկատերերը չեն ցանկանում իրենց բիզնեսում հետաձգել երկարաժամկետ վարկերի վճարումը, որոնք անհրաժեշտ են այդ մշակաբույսերի մշակման համար։ Այս ամենը պետությունից պահանջում է խթան, մոտիվացիա, և այս պահին չկա»,- ասում է Անդրեյ Մեդվեդևը։
Interagro-ի մշակաբույսերի և սնկերի աճեցման բաժնի ղեկավար Նատալյա Դավիդենկոն ասել է, որ ռուսների կողմից սպառվող քաղցր պղպեղի 70%-ը ներկրվում է հոկտեմբերի վերջին Սոչիում անցկացված «Ռուսաստանի մրգեր և բանջարեղեն - 2022» IV գյուղատնտեսական ֆորումում։ . Հիմնականում քաղցր պղպեղը, ըստ նրա, բերվում է Իսրայելից, Թուրքիայից և Չինաստանից։ Տիկին Դավիդենկոն վստահ է, որ միանգամայն հնարավոր է այս բերքի ներմուծումը փոխարինել սեփական արտադրությամբ, սակայն դրա համար անհրաժեշտ է մի շարք խնդիրներ լուծել.
«Պղպեղը աճեցվում է բաց և փակ գրունտներում, և բերքատվությունը զգալիորեն տարբերվում է: Ռուսաստանի համար ավելի հարմար է ջերմոցներում քաղցր պղպեղի մշակույթի մշակումը։ Այնուամենայնիվ, արտադրությունը սահմանափակված է ագրոտեխնիկական (աշխատանքային բարձր ծախսեր և ջերմոցային արտադրության պայմանականորեն ցածր բերքատվություն, գյուղատնտեսական տեխնիկայի, մորթու հավաքման մեքենաների և վերամշակման և փաթեթավորման գծերի ինտենսիվ տեխնոլոգիաների բացակայություն) և սոցիալ-տնտեսական գործոններով (մշտական սպառման մշակույթի բացակայություն): և բարձր գին՝ համեմատած այլ բանջարեղենի հետ»,- ասաց տիկին Դավիդենկոն։
Պատժամիջոցները հասել են եզրագծին
Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցների ճնշման պայմաններում արտադրողները բախվում են արտադրական նյութերի գների բարձրացմանը, ռուսական շուկան լքող հումքի և նյութերի համար նոր մատակարարների և այլընտրանք փնտրելու անհրաժեշտության, ինչպես նաև փոխելու անհրաժեշտության: առաքման ժամկետները, նշում է Յուլիա Տուլուպնիկովան։ «Փոքր բիզնեսներն ու ֆերմաները ամենադժվար ժամանակն են ապրում», - ասում է նա:
Դժվարություններն առաջանում են առաջին հերթին ջերմոցային բանջարեղենի արտադրության մեջ ներմուծվող բաղադրիչի բարձր տեսակարար կշռի պատճառով։ Այսպես, ըստ Անդրեյ Մեդվեդևի՝ օտար են սերմերի գրեթե 80%-ը, բույսերի պաշտպանության միջոցների 60%-ը, փոշոտման համար նախատեսված իշամեղուների 70%-ը։ Բուսաբուծության մեջ օգտագործվող սարքավորումների բաղադրիչները, մասնավորապես, էլեկտրաէներգիա արտադրող գազամխոցային կայանքների, կլիմայի կառավարման սարքավորումների, տեսակավորման և փաթեթավորման սարքավորումների համար, դարձել են թանկ և դժվար հասանելի:
Նույնը ասվում է «Մագնետ» մանրածախ ցանցի մամուլի ծառայությունում։ «Այս տարի դժվարություններ ունեցանք սերմերի, պարարտանյութերի, բույսերի կենսաանվտանգության, պահեստամասերի ձեռքբերման հետ կապված։ Մենք դրանք լուծում ենք՝ զարգացնելով և ընդլայնելով համագործակցությունը հայրենական մատակարարների հետ, ինչպես նաև կառուցելով մատակարարման այլընտրանքային ուղիներ»,- նշում են ընկերությունում։
Հումքի, արտադրական նյութերի, փոխադրումների ինքնարժեքի աճը զգալիորեն բարձրացրել է ֆերմերների ծախսերը, ինչն ազդել է արտադրության ինքնարժեքի վրա։
«Միևնույն ժամանակ, լավ բերքի շնորհիվ բանջարեղենի գների աճը գրեթե աննկատ է։ Ենթադրենք լոլիկի արժեքը այսօր մոտավորապես նույնն է, ինչ անցյալ տարի»,- մեկնաբանում է Յուլիա Տուլուպնիկովան։ Արդյունքում ջերմոցային բանջարեղենի արտադրության մարգինալությունը 2022 թվականին զգալիորեն նվազել է։
Բանջարեղենը աջակցության կարիք ունի
Ռուսաստանում ջերմոցային բանջարեղենի արտադրությունը անշեղորեն աճում է։ «Եթե դրական դինամիկան շարունակվի, ապա 2022 թվականի վերջին բերքը կկազմի մոտ 1.5 մլն տոննա, ինչը 7 տոկոսով ավելի է, քան 2021 թվականին, և դա կթարմացնի նախորդ տարվա ռեկորդը։ Արտադրության ծավալների աճը ձեռք է բերվում ինչպես նոր տարածքների ներդրման, այնպես էլ բերքատվության ավելացման շնորհիվ»,- կանխատեսում է Յուլիա Տուլուպնիկովան։ Նա ավելացնում է, որ Կրասնոդարի երկրամասում բանջարեղենի արտադրությունն աճել է մեկ երրորդով վերջին հինգ տարվա ընթացքում։
Կուբանում կան բոլոր պայմանները ջերմոցային բանջարեղեն աճեցնելու համար, ասում է NTech հետազոտական ընկերության վերլուծաբան Մարիա Զակատովան։ «Սա և՛ բարենպաստ կլիմա է, և՛ պարարտ հողեր։ Բացի այդ, սուբսիդիաներ կան պետության կողմից՝ պաշտպանված հողի բանջարեղենի աճեցման ջերմոցների կառուցման համար նախատեսված միջոցների փոխհատուցման տեսքով, որոնք փոխհատուցում են շինարարության արժեքի մինչև 25%-ը»,- ասում է տիկին Զակատովան։
Արդյունաբերության հետագա զարգացման համար, ըստ մասնագետների, անհրաժեշտ է արդիականացնել մարզի ջերմոցային համալիրները, բարձր արդյունավետությամբ ջեռուցման համակարգերի կիրառում, ինչպես նաև աջակցություն փոքր և միջին գյուղացիական տնտեսություններին։
«Կան սուբսիդավորվող վարկեր, կան մարումներ, նույնիսկ էլեկտրաէներգիայի ծախսերի մի մասի փոխհատուցում կա ջերմոցներում արհեստական լուսավորություն օգտագործելիս։ Կան բազմաթիվ միջոցառումներ, բայց դրանք թիրախավորված չեն ապրանքի տեսակով»,- ասում է Անդրեյ Մեդվեդևը։ Նա պարզաբանում է, որ ֆերմերներն այսօր չունեն բավականաչափ փոխառու միջոցներ գործառնական գործունեությանն աջակցելու համար։ «Անհրաժեշտ է խթանել ոչ միայն ջերմոցների կառուցումը, ինչպես դա արվում է այսօր, այլեւ բանջարեղենի լայն տեսականի աճեցնելու գործընթացը։ Պետական աջակցությունն ընտրովի չէ. Դա չի խթանում որոշ ապրանքատեսակների մշակմանը, որոնք երկրում բավարար չեն»,- ընդգծում է պարոն Մեդվեդևը։
Ի դեպ, «Ռուսաստանի ջերմոցներ» ասոցիացիան մարտին դիմել է Ռուսաստանի Դաշնության վարչապետ Միխայիլ Միշուստինին՝ մի շարք անհրաժեշտ, ֆերմերների կարծիքով, պետական աջակցության միջոցների առաջարկով։ Մասնավորապես, դա արտոնյալ կարճաժամկետ վարկավորման սահմանաչափի բարձրացում է մինչև 1.5 միլիարդ ռուբլի, վարկային հաստատություններին արտոնյալ կարճաժամկետ և ներդրումային վարկերի փոխհատուցման ավելացում մինչև Ռուսաստանի Կենտրոնական բանկի հիմնական դրույքաչափի 100 տոկոսը: Ֆեդերացիա; 1 տարի ժամկետով վարկային արձակուրդների սահմանում` արտոնյալ դրույքաչափերի պահպանմամբ ներդրումային վարկերի մարման համար, հումքի, աշխատանքների և ծառայությունների գնման ծախսերի մի մասի փոխհատուցում` հաշվի առնելով արժութային բաղադրիչը և այլն:
Մագնիտ մանրածախ առևտրի ցանցի մամուլի ծառայությունը հավելում է, որ ջերմոցային բանջարեղենի հաջող արտադրությունը, ի թիվս այլ բաների, կախված է այնպիսի ոլորտների զարգացումից, ինչպիսիք են բուծումը և սերմնաբուծությունը, ինչպես նաև գյուղատնտեսական բուհերի հետ ակտիվ աշխատանք՝ գիտական գիտելիքները գործնականում ինտեգրելու առումով։ գործունեությանը։
Բացի այդ, ընկերությունը նշում է բանջարեղեն արտադրողների պակաս: «Ջերմոցային համալիրների աշխատանքի արդյունքը մեծապես կախված է այդ աշխատողների որակից և արտադրողականությունից։ Այս մասնագետների բացը փակելու համար Magnit-ը օգտագործում է տարբեր տեսակի մոտիվացիաներ՝ այդպիսի աշխատակիցներին պահելու համար, կազմում է կադրերի ռեզերվ մասնագետների և ղեկավարների համար, բարելավում է աշխատանքային պայմանները, պարբերաբար անցկացնում անձնակազմի բավարարվածության հարցումներ, գրավում է KubGAU-ի ուսանողներին: Օրինակ՝ բուհի հետ մրցույթներ են անցկացվում արտադրության համար ամենահետաքրքիր և արդյունավետ հետազոտության համար՝ մանրածախ ցանցից խրախուսանքների և անձնական կրթաթոշակների վճարմամբ»,- նշում են ընկերությունում։ Սակայն խնդիրը, ըստ մասնագետների, ոլորտի համար մնում է համակարգային և պահանջում է պետության ուշադրությունը։
Մարգարիտա Սինքևիչ
Աղբյուր՝ https://www.kommersant.ru