Ուզբեկստանի ջերմոցային տնտեսություններն այսօր բախվում են մի շարք լուրջ խնդիրների։ Արտադրության ինքնարժեքն ավելանում է էներգակիրների գների բարձրացման պատճառով, ինչի հետևանքով հանրապետությունում ջերմոցների մոտ 40 տոկոսը պարտքեր ունի վարկերի, հարկերի և էլեկտրաէներգիայի վճարների գծով։
Օրինակ՝ բնական գազի դիմաց ունեն 79 մլրդ սում, հարկերի վճարման համար՝ 32.7 մլրդ սում և էլեկտրաէներգիայի դիմաց՝ 4.8 մլրդ սում։ Բացի այդ, ջերմոցային տնտեսությունները 554 միլիարդ սումի ժամկետանց են վճարել ավելի վաղ վերցված վարկերի համար, որոնց ընդհանուր արժեքը գերազանցում է 8 տրիլիոն սումը։
Երկրում գործող ջերմոցների ղեկավարները գազի անջատման հետ կապված խնդրի պատճառով բողոք են ներկայացրել նախագահի աշխատակազմ, և պետության ղեկավարի անձնական միջամտությամբ կրկին միացվել են գազամատակարարման համակարգին։ Դրանից հետո բացահայտվեցին ոլորտի այլ խնդիրներ, որոնց լուծման համար կարճ ժամանակում պատրաստվեց և ընդունվեց Նախագահի «Ջերմոցային տնտեսությունների արդյունավետության բարձրացման լրացուցիչ միջոցառումների մասին» հրամանագիրը։ Այս փաստաթուղթը կլանել է բոլոր այն առաջարկները, որոնք հնչել են ջերմոցների սեփականատերերի հետ հանդիպումների ժամանակ։
Գների բարձրացում
Այսօր Ուզբեկստանում գործում է 3142 ջերմոց, որից 1622-ը կառուցվել է վերջին 5 տարվա ընթացքում։ Ջերմոցների 51%-ն օգտագործում է բնական գազ, 26%-ը՝ ածուխ, 23%-ը՝ գոլորշու և էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրներ։
В то же время цены на продовольствие в мире выросли на 20% из-за экспортных սահմանափակ и сбоев в транспортной логистике. Բիզնես-պլանների արդյունքում ստացվում է 1 տոննա արտադրանք, որը գնահատվում է միջինը 600 դոլարով, այն դեպքում, երբ 2020 թ. կազմում է 900 դոլար, իսկ 2021 դոլարը:
Стоимость 1000 кубометров природного գազ, կազմված է 40% себестоимости добычи, в Узбекистане կազմում է 90 դոլար դոլար, միջինը 110 դոլար արժ.
Из-за наложенных на должников инкассовых платежных поручений теплицы, работающие в убыток, производство и продают продукцию за наличные. В результате семена, удобрения и химикаты, приобретенные за наличные с НДС, приводят к увеличению себестоимости продукции.
Չմարված պարտք
Այսօր հանրապետությունում ջերմոցների 40%-ը պարտքեր ունի վարկերի, հարկերի, էլեկտրաէներգիայի վճարների գծով։ Ընդամենը 554 տրլն սում ստացված վարկերի 8 մլրդ սումի վճարման ժամկետը լրացել է։ Բացի այդ, պարտք կա բնական գազի գծով` 79 մլրդ սում, հարկային վճարումների գծով` 32.7 մլրդ սում, էլեկտրաէներգիայի գծով` 4.8 մլրդ սում:
Ինչպե՞ս կօգնի նոր փաստաթուղթը։
Նոր հրամանագրի շրջանակներում Այգեգործության և ջերմոցների զարգացման գործակալությունը կհեշտացնի սերմերի, տնկիների, հանքային պարարտանյութերի և այլ ռեսուրսների մատակարարումը ջերմոցներին, յուրաքանչյուրին կցել գյուղատնտես՝ արտադրանքի գնման և արտահանման համար։ Բույսերի պաշտպանության ծառայությունները կտրամադրվեն Կարանտինի և բույսերի պաշտպանության գործակալության հետ համատեղ։
Ջերմոցներին աջակցելու նպատակով նախատեսվում է միջազգային ֆինանսական կառույցների, պետական հավատարմագրային ֆոնդերի և Վերակառուցման և զարգացման հիմնադրամի կողմից տրամադրված վարկերի մարման ժամկետները երկարացնել 7-ից մինչև 14 տարի, իսկ արտոնյալ ժամկետը՝ 3-ից 5 տարի ջերմոցների և ցրտերի համար։ պահեստարաններ.
Առևտրային բանկերը նաև 6 ամիս արտոնյալ ժամկետով վարկեր կտրամադրեն շրջանառու միջոցների համալրման համար։ Միաժամանակ վարկերը կտրամադրվեն տարեկան 14% տոկոսադրույքով։
Արտարժույթով բանկային վարկերը կտրամադրվեն տարեկան 4% տոկոսադրույքով (բանկային մարժա՝ 2%) ջերմոցներում արտահանվող արտադրանքի արտադրության համար։ Տվյալ դեպքում որպես վարկի գրավ է ընդունվում «Ուզբեկինվեստ» ապահովագրական ընկերության ապահովագրական պոլիսը, իսկ ապահովագրավճարի 75%-ը ծածկվում է Արտահանման խթանման գործակալության հաշվին։
Հատկացված վարկերի մարման ժամկետները կճշգրտվեն՝ հաշվի առնելով ապրանքների բերքահավաքի և իրացման ժամկետները, այդ հիմքով հաստատվում են դրանց մարման ժամանակացույցերը։ Ջերմոցային տնտեսություններին բնական գազի ուշ վճարման համար տույժերի չափը, որպես բացառություն, 1 թվականի հոկտեմբերի 2022-ից մինչև 1 թվականի ապրիլի 2023-ը չի գանձվի (այժմ նախատեսված է 27 միլիարդ սումի տույժ):
Բանաձևով սահմանվել է, որ արդյունաբերական տիպի ժամանակակից ջերմոցների և լոգիստիկ կենտրոնների կազմակերպման համար ինտեգրված տարածքները բաց աճուրդի կհանվեն մեկ լոտով։
Ֆինանսների, էներգետիկայի, գյուղատնտեսության, ջրային տնտեսության նախարարություններին և մարզային իշխանություններին հանձնարարվել է մեկամսյա ժամկետում հաստատել ջերմոցների ջրամատակարարման և ոռոգման ցանցերի արդիականացման և էլեկտրահաղորդման գծերի կառուցման 2022-2023 թթ. Միաժամանակ հաստատվում է 2022 թվականին իրականացված ծրագրերի հասցեացուցակը, հանրապետական աշխատանքային խմբի կողմից կազմվում է 2023 թվականի ցանկը։ Ֆինանսները կհատկացվեն փոքր արդյունաբերական գոտիների համար նախատեսված բյուջետային միջոցների շրջանակներում։
Բացի այդ, ներդրումների և արտաքին առևտրի և գյուղատնտեսության նախարարություններին հանձնարարվել է մեկամսյա ժամկետում ստեղծել առևտրի համալիրներ՝ մասնավոր հատվածի մասնակցությամբ արտահանման խոշոր շուկաներում միրգ ու բանջարեղեն պահեստավորելու, տեսակավորելու և փաթեթավորելու հնարավորությամբ, իսկ մինչև ս.թ. Ճապոնիայում, Հարավային Կորեայում և եվրոպական երկրներում արտահանման նոր շուկաներ բացելու առաջարկներ ներկայացնել 2022թ.
Հաստատվում է նաև ջերմոցային տնտեսությունների ֆինանսական վիճակի բարելավման և զարգացման հանրապետական աշխատանքային խմբի կազմը։ Հանձնարարվել է մարզերի իշխանությունների հետ բացահայտել մարզերում անարդյունավետ ջերմոցային տնտեսությունները, այդ ջերմոցները փոխանցել նոր ձեռնարկատերերին և առաջարկություններ ներկայացնել ջերմոցային տնտեսությունների ֆինանսական վիճակի բարելավման և զարգացման համար։
Աղբյուր. https://podrobno.uz